Βρίσκουμε σε συγγράμματα ηλικίας άνω των 2000 ετών τη σοφία ότι μέσω της φρόνησις, που είναι η χρήση της αποκτηθείσας γνώσης σε μια στάση πρακτικής νοημοσύνης, μπορούμε να υπολογίσουμε τις εντάσεις και τις δυνατότητες της παρούσας ύπαρξής μας και έτσι να μάθουμε να αποδεσμευόμαστε από τις περιττές επιθυμίες.Η εύρεση της εγκράτειας και του μέτρου μειώνει τις επιθυμίες σε ένα ουσιαστικό ελάχιστο, πάνω στο οποίο υπάρχει χώρος για τέλειο έλεγχο, επιτρέποντάς μας να επικεντρωθούμε στην παρούσα στιγμή που ζούμε.Αυτό μας μεταφέρουν όσοι, εργάστηκαν για να φέρουν το δόγμα του Επίκουρου της Σάμου στην εποχή μας:
"Η ανάμνηση και η αναμονή μας θολώνουν σε έναν ορίζοντα νοσταλγίας και λαχτάρας, αποπροσανατολίζοντάς μας από το να εστιάζουμε καθαρά στην παρούσα στιγμή που ζούμε."
Είναι απαραίτητο να ξαναδιαβάσετε το κείμενο που παρατίθεται στην απο πανω γραμμη μερικές φορές. Με προσεκτική εξέταση θα βρούμε μια βεβαιότητα που βρίσκεται ήδη μέσα μας. Ωστόσο, το αγνοούμε, επιτρέπουμε στον εαυτό μας να επηρεαστεί από αυτό και, εμποδισμένοι από κόμπλεξ ή απογοητεύσεις, περιμένουμε καλύτερες στιγμές. Παρομοίως, έχουμε την τάση να νοσταλγούμε κάποια περασμένη εποχή που πιστεύουμε ότι ήταν καλύτερη. Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι ο ανθρώπινος νους τείνει πάντα να ξεχνάει τα δεινά και η ρήση "όλες οι προηγούμενες εποχές ήταν καλύτερες" παραμένει μια απλή σύνθεση της εξιδανίκευσης που μας δείχνει ο νους για το παρελθόν, παρακάμπτοντας αυτό που μας ενόχλησε.
ας τα βαλουμε σε ενα πλαισιο
Βρισκόμαστε γύρω στο 350 π.Χ., σε ένα πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο που άλλαζε εντελώς. Οι ελληνικές πόλεις (μικρά κράτη), που είχαν κατακτηθεί από τον Μέγα Αλέξανδρο, είχαν διαλυθεί πολιτικά, δεν είχαν πλέον κυριαρχία, αν και οι άνθρωποι συνέχιζαν να ζουν κανονικά μέσα σε αυτές. Συνηθισμένος σε σαφώς καθορισμένα σύνορα, ο άνθρωπος έπρεπε τώρα να προσαρμοστεί στην ιδέα ότι είναι πολίτης ενός ανοιχτού κόσμου. Οι πολίτες που δεν θα έχουν πλέον πρόσβαση στην πολιτική, όπως ήταν κάποτε ο κανόνας. Δημιουργείται φόβος για το άγνωστο. Εδώ δημιουργείται η πρώτη μεγάλη διαφορά, η οποία μας δείχνει την αλλαγή της φιλοσοφικής σκέψης σε σχέση με την αρχαία Ελλάδα. Οι φιλόσοφοι της νέας αυτής εποχής προσανατολίζουν τις προτάσεις τους στην αναζήτηση της ευτυχίας του ατόμου. Σε αυτή τη νέα φιλοσοφία, τη λεγόμενη ελληνιστική φιλοσοφία, αναδύονται μεγάλες σχολές σκέψης με διαφορετικές προσεγγίσεις, αλλά με μεγάλα κοινά σημεία. Η ηθική ήταν το κυρίαρχο μέλημα αυτών των νέων σχολών σκέψης.Μια από τις σημαντικότερες σχολές δημιουργήθηκε από τον φιλόσοφο Επίκουρο. Στην ηθική του διδασκαλία βρίσκουμε μια σαφή κατεύθυνση προς την αναζήτηση της απόλαυσης της παρούσας στιγμής. Ο σοφός άνδρας από την πόλη της Σάμου μας δείχνει την κατεύθυνση αυτού που αποκαλούσαν "ἀταραξία" , που δεν είναι τίποτε άλλο από την επίτευξη της αταραξίας της ψυχής, παραμένοντας ασυγκίνητοι από αυτό που θα μας συμβεί στο μέλλον ή από αυτό που πιστεύουμε από ένα ζωντανό παρελθόν ότι ήταν καλύτερο.
Το να πιστεύεις είναι σαν να δημιουργείς
Σε αυτόν τον νέο κόσμο που ανοίγεται μπροστά τους: της διαλυμένης πολιτικής, των εξαφανιζόμενων συνόρων, των ανθρώπων που κυριεύονται από την απόκτηση εξουσίας και την κατάκτηση, οι οποίοι αν και έχουν τα πάντα, υποφέρουν στη βαθύτερη οικειότητά τους από τη ζήλεια και τις άπληστες επιθυμίες, οι Επικούρειοι στράφηκαν μακριά και άνοιξαν τα μάτια τους.Αντιλήφθηκαν ότι μπροστά στην αστάθεια της κοινωνικής κατάστασης, η δυνατότητα εύρεσης της ευτυχίας έγκειται στην προσέγγιση της αναζήτησης της απόλαυσης της παρούσας στιγμής. Να κάνουμε το σώμα και το μυαλό μας να παραδοθούν στη στιγμή που ζούμε. Καμία άλλη στιγμή δεν πρέπει να μας ενοχλεί, ούτε το μέλλον ούτε το παρελθόν, ούτε καν για μια στιγμή.Πολλοί μπορεί να θεωρήσουν αυτή την άποψη για τη ζωή λανθασμένη ή ανεύθυνη. Μια σεβαστή θέση. Η σκέψη για το μέλλον θεωρείται ότι είναι κάτι απαραίτητο για να γίνει ο δρόμος που ακολουθεί πιο ευχάριστος. Η σκέψη του στο παρελθόν είναι επίσης πολύτιμη για τη λήψη καλύτερων αποφάσεων.
Αν βγάλουμε το πνευματικό ίχνος αυτού του μηνύματος που μας στέλνει ο Επίκουρος, θα διαπιστώσουμε ότι ίσως αυτό που θέλει να μας πει είναι να σταματήσουμε το χρόνο μας, τη ζωή μας. Να κοιτάξουμε για μια στιγμή τα χέρια μας, τον χώρο που καταλαμβάνουμε, τις δυνατότητές μας.Το ότι παρατηρούμε το γεγονός ότι σκεφτόμαστε, ότι αισθανόμαστε, ότι αντιλαμβανόμαστε τον χώρο γύρω μας. Και ούτω καθεξής, μέχρι να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι είμαστε ζωντανοί και ότι αυτό το απλό συμπέρασμα ξεχνιέται πολύ συχνά. Ότι είμαστε οι κυρίαρχοι της παρούσας στιγμής, ότι είναι το μόνο που έχουμε, το μόνο που μας κάνει να νιώθουμε ζωντανοί. Και ότι από εδώ και πέρα, όλα δημιουργούνται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου